Jaki audyt wybrać na początek? Kompleksowy przewodnik dla firm przemysłowych

Rodzaje przemysłowych audytów energetycznych

• Audyt Walk Through – najbardziej podstawowy rodzaj audytu, często określany jako szybka ocena stanu efektywności energetycznej w zakładzie. Pozwala na wstępne określenie potencjalnych oszczędności oraz wskazanie obszarów wymagających dalszej analizy.
• Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – obowiązkowy dla dużych firm zgodnie z ustawą o efektywności energetycznej. Obejmuje szczegółową analizę zużycia energii i daje konkretne rekomendacje dotyczące możliwych usprawnień.
• Audyt efektywności energetycznej – przeprowadzany głównie w celu uzyskania świadectwa efektywności energetycznej (tzw. białych certyfikatów) oraz dotacji na realizację inwestycji. Jest bardziej szczegółowy i skupia się na wykazaniu oszczędności wynikających z planowanych modernizacji.

 
Jak dobrać audyt do potrzeb firmy?

Dobór odpowiedniego audytu energetycznego to istotna decyzja, która powinna wynikać z realnych potrzeb przedsiębiorstwa, a nie jedynie z konieczności spełnienia wymagań prawnych. Firmy często popełniają błąd, traktując audyt jako formalność, zamiast wykorzystać go jako narzędzie do zwiększenia efektywności i obniżenia kosztów operacyjnych.

Aby dokonać świadomego wyboru, należy wziąć pod uwagę trzy główne czynniki.

1. Cele biznesowe

Przedsiębiorstwa powinny zastanowić się, jaki jest ich główny cel przeprowadzenia audytu:

• Spełnienie wymogów prawnych
  Jeśli głównym motywem działania jest dostosowanie się do regulacji, minimalnym wymaganiem będzie audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Jednak podejście ograniczone jedynie do spełnienia formalnych wymogów to zmarnowana szansa – powierzchowna analiza, bez dogłębnego zbadania procesów i systemów, nie przełoży się na realne korzyści.
  Audyt wykonany pobieżnie być może spełni formalne wymogi, ale nie wskaże konkretnych działań pozwalających na optymalizację kosztów. To tak, jakby przeprowadzić przegląd techniczny samochodu, ale pominąć sprawdzenie hamulców czy oleju w skrzyni DSG.
  Tymczasem dobrze przeprowadzony audyt to konkretny plan działania, który może ujawnić oszczędności sięgające nawet kilkudziesięciu procent kosztów energii. Zamiast traktować go jako obowiązek, warto potraktować go jako pierwszy krok do realnych zmian i przewagi konkurencyjnej.
• Poprawa efektywności i redukcja kosztów
  Jeśli chcesz zoptymalizować procesy i obniżyć koszty, pierwszym krokiem powinien być audyt. Na początek najlepiej jest zdecydować się na Walk Through, czyli szybką i nisko kosztową analizę, która wskaże obszary największych strat i potencjalnych oszczędności. Dalsza, pogłębiona analiza pozwoli określić konkretne rozwiązania, takie jak modernizacja urządzeń, wdrożenie OZE czy optymalizacja systemów sterowania. Ich prawidłowe wdrożenie to oszczędności, które mogą sięgać nawet kilkudziesięciu procent kosztów energii.
• Pozyskanie finansowania i dotacji
  Audyt może być kluczowym elementem w procesie ubiegania się o dofinansowanie na modernizację energetyczną. Wiele programów wsparcia wymaga przedstawienia rzetelnej analizy efektywności energetycznej, która uzasadni potrzebę inwestycji i wskaże jej potencjalne korzyści.
  Jednak niedokładnie przeprowadzony audyt może ograniczyć szanse na uzyskanie środków lub sprawić, że rekomendacje nie przełożą się na realne oszczędności. Tylko kompleksowa analiza pozwala precyzyjnie określić, które działania przyniosą największe korzyści i będą najbardziej atrakcyjne dla instytucji finansujących.
  Dobrze przygotowany audyt to nie tylko dokument spełniający wymogi formalne, ale także mocny argument wspierający wniosek o dofinansowanie i zwiększający szanse na uzyskanie maksymalnego wsparcia.

2. Wielkość przedsiębiorstwa

Wielkość firmy ma bezpośredni wpływ na obowiązki związane z audytem energetycznym oraz na skalę możliwych oszczędności wynikających z jego przeprowadzenia.

• Duże przedsiębiorstwa
  Zgodnie z unijnymi i krajowymi regulacjami, firmy zatrudniające ponad 250 pracowników lub osiągające roczny obrót powyżej 50 mln euro oraz bilans roczny powyżej 43 mln euro mają obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego co cztery lata. W ich przypadku najczęściej wybieranym rozwiązaniem jest pełny audyt energetyczny przedsiębiorstwa, który obejmuje całościową analizę zużycia energii i rekomendacje dotyczące optymalizacji procesów.
• Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)
  Choć nie mają one obowiązku przeprowadzania audytu, to jednak audyt może być dla nich kluczowym narzędziem w identyfikacji strat energetycznych i optymalizacji kosztów. Dla firm, które nigdy wcześniej nie przeprowadzały audytu, dobrym punktem wyjścia może być audyt Walk Through. Jest to szybka i mniej kosztowna analiza, która pozwala na wstępne rozpoznanie potencjalnych obszarów do poprawy.

3. Świadomość efektywności energetycznej i stopień wdrożenia działań energooszczędnych

Każde przedsiębiorstwo znajduje się na innym etapie zarządzania energią – od firm, które dopiero zaczynają analizować swoje zużycie, po te, które aktywnie wdrażają strategie optymalizacyjne. Poziom świadomości energetycznej i dotychczasowe działania w zakresie efektywności powinny wpływać na wybór odpowiedniego audytu.

Jeśli firma nie prowadziła wcześniej szczegółowych analiz ani nie realizowała projektów oszczędnościowych, warto rozpocząć od podstawowego audytu Walk Through, który wskaże kluczowe obszary strat i potencjalnych oszczędności. Natomiast przedsiębiorstwa z większym doświadczeniem i wdrożonymi działaniami energooszczędnymi mogą skorzystać z audytu efektywności energetycznej, który pozwoli na bardziej zaawansowaną optymalizację procesów i wyznaczenie kolejnych celów oszczędnościowych.

Dobór audytu powinien być dostosowany do aktualnego poziomu zarządzania energią w firmie – im bardziej świadome podejście, tym większe korzyści można uzyskać z dogłębnej analizy i precyzyjnych rekomendacji.

Nie każda firma potrzebuje takiego samego audytu – kluczowe jest dopasowanie go do wielkości przedsiębiorstwa, zużycia energii oraz celów biznesowych. Błędne podejście do audytów, traktowanie ich jako zbędnego wydatku lub formalności, prowadzi do marnowania potencjalnych oszczędności i ograniczenia konkurencyjności firmy.

Audyty to nie koszt, ale inwestycja w przyszłość – warto podejść do ich wyboru strategicznie i z pełnym zrozumieniem korzyści, jakie mogą przynieść.

Korzyści z audytów – dlaczego warto w nie inwestować?

Firmy, które traktują audyt jako formalność, często tracą szansę na realne oszczędności i poprawę efektywności energetycznej. Określenie celu i zakresu audytu jest podstawą sukcesu. Jakie korzyści daje dobrze przeprowadzony audyt?

1. Wykrycie strat energetycznych – gdzie znika Twoja energia?

Jednym z kluczowych efektów audytu jest wskazanie miejsc, w których energia jest tracona. Może to wynikać m.in. z:

• przestarzałych instalacji i urządzeń o niskiej sprawności,
• strat ciepła w procesach produkcyjnych,
• niewłaściwego zarządzania oświetleniem, wentylacją i klimatyzacją,
• rodzaju źródeł energii oraz ich sprawności,
• nadmiernych strat w systemach sprężonego powietrza czy układach chłodzenia. 

Identyfikacja takich problemów pozwala podjąć działania eliminujące straty, co bezpośrednio przekłada się na obniżenie kosztów operacyjnych. 

Przykłady działań wynikających z audytu, to:

• optymalizacja systemów grzewczych i chłodzących
• modernizacja urządzeń elektrycznych
• reorganizacja systemów oświetleniowych
• optymalizacja systemów sprężonego powietrza
• dostosowanie parametrów pracy układów chłodzenia do rzeczywistych potrzeb

2. Optymalizacja procesów – dostosowanie systemów i urządzeń do rzeczywistych potrzeb

Firmy często eksploatują urządzenia w sposób nieefektywny, np. przez przewymiarowanie systemów HVAC (skrót pochodzący od słów Heating, Ventilation i Air Conditioning [ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja]), nieoptymalne ustawienia maszyn czy nieodpowiednią automatyzację procesów. Audyt pozwala dokładnie przeanalizować rzeczywiste potrzeby przedsiębiorstwa i dostosować działanie systemów w taki sposób, aby energia była wykorzystywana tam, gdzie faktycznie jest potrzebna – bez strat i zbędnych wydatków.

Przykładowe działania wynikające z audytu to:

• dostosowanie parametrów pracy kotłów, pomp czy wentylatorów,
• wprowadzenie systemów zarządzania energią, które automatycznie dopasowują wydajność urządzeń do bieżących potrzeb,
• wdrożenie inteligentnego sterowania oświetleniem, wentylacją i klimatyzacją.

3. Wsparcie inwestycyjne – łatwiejszy dostęp do finansowania i dotacji

Wiele firm planujących modernizację energetyczną potrzebuje solidnych podstaw do ubiegania się o dotacje czy preferencyjne finansowanie. Audyt dostarcza danych dotyczących zużycia energii oraz rekomendowanych działań, co może być kluczowe przy aplikowaniu o środki z programów unijnych, krajowych czy funduszy ekologicznych.

Dzięki audytowi przedsiębiorstwo może:

• uzasadnić konieczność inwestycji w nowe technologie,
• uzyskać wsparcie na modernizację systemów energetycznych,
• obniżyć koszty wdrażania projektów efektywnościowych poprzez dotacje i ulgi podatkowe.

4. Strategiczne podejście do efektywności – planowanie długoterminowych działań oszczędnościowych

Efektywność energetyczna nie jest jednorazowym działaniem, ale długoterminowym procesem. Audyt stanowi bazę do opracowania strategii poprawy efektywności, która uwzględnia zarówno szybkie działania przynoszące natychmiastowe oszczędności, jak i długoterminowe inwestycje.

W ramach strategii można m.in.:

• wyznaczyć cele redukcji zużycia energii na kolejne lata,
• wprowadzić stały monitoring i kontrolę wskaźników efektywności,
• zaplanować harmonogram modernizacji infrastruktury.

Świadome podejście do zarządzania energią sprawia, że przedsiębiorstwo nie tylko spełnia wymagania prawne, ale przede wszystkim staje się bardziej konkurencyjne i odporniejsze na zmieniające się ceny energii.

Korzyści wynikające z audytów energetycznych są nie do przecenienia – od bezpośrednich oszczędności, przez poprawę efektywności, po lepsze możliwości uzyskania finansowania. Firmy, które aktywnie wdrażają rekomendacje audytorów, mogą znacząco poprawić swoją rentowność i uniknąć problemów związanych z rosnącymi kosztami energii.

Podsumowanie – świadome zarządzanie energią kluczem do sukcesu

Wybór odpowiedniego audytu to pierwszy, ale niezwykle ważny krok w kierunku poprawy efektywności energetycznej i realnych oszczędności. Podejście do tego procesu powinno być przemyślane i dostosowane do specyfiki firmy, a nie traktowane jedynie jako wymóg formalny. Audyt energetyczny to narzędzie, które pozwala zidentyfikować straty, zoptymalizować procesy i otworzyć drogę do strategicznych inwestycji w nowoczesne rozwiązania.
 
Dlaczego warto działać świadomie?

• Oszczędności finansowe – zmniejszenie zużycia energii oznacza niższe rachunki i większą rentowność.
• Większa konkurencyjność – efektywniejsze zarządzanie energią to nie tylko niższe koszty, ale także lepszy wizerunek firmy i przewaga na rynku.
• Lepsza zgodność z regulacjami prawnymi – audyt pomaga spełnić wymagania prawne bez ryzyka kar czy dodatkowych kosztów.
• Szansa na rozwój i innowacje – rekomendacje z audytu mogą wskazać nowe obszary do inwestycji, np. automatyzację procesów czy wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

Świadome zarządzanie energią to inwestycja, która zwraca się wielokrotnie. Jeśli Twoja firma chce zoptymalizować zużycie energii, poprawić swoją rentowność i zwiększyć odporność na rosnące ceny energii, warto zacząć od rzetelnej analizy. Skontaktuj się z ekspertami i wybierz audyt dopasowany do Twoich potrzeb – to pierwszy krok na drodze do bardziej efektywnego i zrównoważonego biznesu.