Dekarbonizacja – co to jest i na czym polega?

Czym jest dekarbonizacja?

Dekarbonizacja to proces zmniejszania emisji dwutlenku węgla (CO2) oraz innych gazów cieplarnianych (GHG – greenhouse gases) do atmosfery, mający na celu ograniczenie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na środowisko. Jest kluczowym elementem globalnych działań na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi. Dla firm, szczególnie z sektorów o wysokim zużyciu energii, oznacza to wprowadzenie technologii i procesów, które obniżają emisje, takich jak przejście na odnawialne źródła energii, poprawa efektywności energetycznej i optymalizacja produkcji.

Dlaczego dekarbonizacja ma znaczenie?

Zmiany klimatyczne oraz związane z nimi przepisy wymagają od firm działań mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Branże o wysokim zużyciu energii, takie jak cementowa, stalowa czy chemiczna, należą do największych emitentów CO2. Wdrożenie strategii dekarbonizacji pomaga nie tylko zredukować wpływ na środowisko, ale także przynosi korzyści biznesowe – od obniżenia kosztów operacyjnych, przez zgodność z regulacjami, po spełnienie oczekiwań inwestorów i klientów, którzy coraz częściej wybierają ekologiczne produkty i usługi. 

Przepisy i dyrektywy związane z dekarbonizacją

Unia Europejska, w ramach Zielonego Ładu (European Green Deal), postawiła sobie za cel osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Aby to zrealizować, państwa członkowskie muszą znacznie obniżyć emisje CO2. W tym celu funkcjonuje unijny system handlu emisjami (EU ETS), który narzuca limity emisji gazów cieplarnianych dla firm. Dyrektywa RED II (Renewable Energy Directive) wspiera rozwój odnawialnych źródeł energii, natomiast nadchodząca dyrektywa o raportowaniu zrównoważonego rozwoju (CSRD) wymaga szczegółowego raportowania działań ESG, w tym tych związanych z dekarbonizacją.

Przykłady dekarbonizacji w różnych branżach

• Przemysł stalowy – firmy takie jak ArcelorMittal inwestują w technologie produkcji stali bez użycia węgla koksowego, na przykład poprzez rozwój technologii wodorowych, które zastępują tradycyjne metody produkcji.
• Transport – koncerny motoryzacyjne, takie jak Volvo czy Mercedes-Benz, dążą do dekarbonizacji swoich flot poprzez rozwój pojazdów elektrycznych oraz inwestowanie w odnawialne źródła energii do zasilania fabryk. Jednocześnie wymagają od swoich dostawców realizacji celów redukcji emisji.
• Energetyka – Grupa PGE inwestuje w odnawialne źródła energii, rozwijając farmy wiatrowe i fotowoltaiczne, aby zmniejszyć zależność od węgla i obniżyć emisję CO2. RWE planuje długoterminową dzierżawę terenu w Ustce pod bazę dla morskiej energetyki wiatrowej.
• Przemysł chemiczny – firmy wdrażają nowe technologie, które zmieniają procesy produkcyjne, a także inwestują w odzysk ciepła i optymalizację skojarzonej produkcji energii.

Nowoczesne technologie wspierające dekarbonizację

Dekarbonizacja wymaga nieustannego rozwoju technologii. Kluczowe znaczenie zyskują innowacyjne rozwiązania, takie jak technologie magazynowania energii, które pomagają stabilizować dostawy z odnawialnych źródeł energii, oraz technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS), które mogą znacznie ograniczyć emisje CO2 w sektorach trudnych do dekarbonizacji, np. w przemyśle cementowym czy chemicznym. Dodatkowo, coraz większą uwagę przyciąga energia jądrowa jako źródło bezemisyjne, zwłaszcza w kontekście nowych generacji mniejszych reaktorów jądrowych, takich jak SMR (Small Modular Reactors), które mogą odegrać ważną rolę w przyszłym miksie energetycznym.

Co daje dekarbonizacja?

• Obniżenie kosztów operacyjnych – Wprowadzenie odnawialnych źródeł energii oraz poprawa efektywności energetycznej prowadzą do zmniejszenia zużycia energii, co skutkuje niższymi kosztami.
• Dostęp do nowych rynków finansowych – Inwestorzy coraz częściej preferują firmy, które mają jasno określone strategie dekarbonizacyjne i stosują się do zasad ESG, co zwiększa ich szanse na pozyskanie kapitału.
• Zgodność z regulacjami – Firmy, które nie podejmują działań dekarbonizacyjnych, mogą narażać się na wysokie kary finansowe oraz trudności w dostępie do europejskich rynków.
• Poprawa wizerunku – Proekologiczne inicjatywy, takie jak dekarbonizacja, wzmacniają zaufanie konsumentów i pozytywnie wpływają na reputację firmy.

Współpraca w całym łańcuchu dostaw

Dekarbonizacja nie dotyczy jedynie działań wewnątrz firmy. Aby skutecznie redukować emisje na wszystkich etapach, niezbędna jest aktywna współpraca z dostawcami surowców, partnerami logistycznymi oraz odbiorcami końcowymi w całym łańcuchu dostaw. Tworzenie zrównoważonych łańcuchów dostaw może przyspieszyć proces dekarbonizacji, poprawiając jednocześnie relacje biznesowe i budując zaufanie klientów oraz inwestorów.

Wyzwania związane z dekarbonizacją

Mimo licznych korzyści, przedsiębiorstwa napotykają wiele wyzwań związanych z dekarbonizacją. Wysokie koszty początkowe inwestycji w nowe technologie i modernizację infrastruktury stanowią poważną barierę, zwłaszcza dla firm zależnych od paliw kopalnych. Dodatkowo, zmieniające się przepisy oraz różnice w regulacjach pomiędzy krajami mogą utrudniać opracowanie długoterminowych strategii. Ograniczona dostępność surowców potrzebnych do produkcji technologii niskoemisyjnych, takich jak metale rzadkie do baterii czy paneli słonecznych, znacząco wpływa na tempo wdrażania dekarbonizacji.

Dekarbonizacja stała się koniecznością, zwłaszcza dla przedsiębiorstw z sektorów energochłonnych. Jest to klucz do zrównoważonego rozwoju, który przynosi korzyści ekologiczne i finansowe. Inwestowanie w strategie dekarbonizacyjne już teraz pozwala firmom nie tylko przetrwać, ale również prosperować w coraz bardziej wymagających warunkach regulacyjnych i rynkowych.