Czy Prezes URE może odmówić wydania białych certyfikatów?

Artykuł 22 ustawy o efektywności energetycznej stanowi, że Prezes URE wydaje świadectwo efektywności energetycznej. Użycie sformułowania „Prezes URE wydaje” mogłoby zatem sugerować, że Prezes URE jest związany przepisami prawa do tego, aby wydawać białe certyfikaty zgodnie ze złożonym wnioskiem. Wszakże ustawa nie stanowi, że Prezes URE „może wydać” lub „rozpoznaje wniosek” - co mogłoby sugerować, że decyzja może być odmowna. Jednak praktyka Urzędu Regulacji Energetyki pokazuje, że decyzje mogą być odmowne.

Kiedy Prezes URE odmówi przyznania Białych Certyfikatów?

Zgodnie z obowiązującym prawem do wydawania świadectw efektywności energetycznej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego – o wydawaniu zaświadczeń. Zatem w pierwszej kolejności, gdy wniosek o wydanie świadectwa efektywności energetycznej jest niepoprawny np. brakuje niezbędnych danych lub dokumentów, organ przed wydaniem odmownej decyzji, powinien wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku. Dopiero nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie lub jego wadliwe uzupełnienie może skutkować wydaniem odmownej decyzji lub pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.

Za bezwzględne przyczyny odmowy wydania świadectw efektywności energetycznej uznać należy przypadki określone w art. 20 ust. 2 ustawy o efektywności energetycznej, przede wszystkim przekroczenie dopuszczalnej wysokości pomocy publicznej na dane przedsięwzięcie na skutek uzyskania premii termomodernizacyjnej lub pomocy inwestycyjnej dla danej inwestycji. Białe certyfikaty nie zostaną przyznane również dla zbyt małych przedsięwzięć, w wyniku których uzyska się oszczędność energii albo łączną oszczędność energii w ilości mniejszej niż 10 ton oleju ekwiwalentnego średnio w ciągu roku.

Częstą przyczyną odmowy wydania białych certyfikatów (czy też ich zatwierdzenia po przeprowadzeniu audytu porealizacyjnego) jest również rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej przed dniem złożenia wniosku o wydanie świadectwa efektywności energetycznej. Istotny jest w tym zakresie tzw. „efekt zachęty” tj. fakt, że świadectwa efektywności energetycznej wydawane są dla podmiotów planujących rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, a nie dla podmiotów będących w toku realizacji inwestycji czy tym bardziej dla podmiotów, które je zakończyły. Istotne w tym zakresie będą daty zamówienia urządzeń oraz zawarcia umów wykonawczych.

Może również zaistnieć sytuacja, w której dana inwestycja nie jest ujęta w wykazie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej ogłoszonym w Obwieszczeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 30 listopada 2021 r. lub też inwestor pozostaje w błędnym przekonaniu, co do tego czy dana inwestycja spełnia warunki pozwalające na zakwalifikowanie jej jako przedsięwzięcie służące poprawie efektywności energetycznej.

Innymi przypadkami wydania decyzji odmownych mogą być przyczyny dotyczące jakości audytu efektywności energetycznej jak i osoby samego audytora. Prezes URE może stwierdzić, że audyt dołączony do wniosku nie spełnia wymogów rozporządzenia Ministra Energii lub audyt został wykonany przez podmiot, który nie spełnia ustawowych wymogów co do doświadczenia zawodowego lub wykształcenia. Znaczenie mogą mieć również kwestie proceduralne w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego oraz dotyczące wykładni prawa materialnego.

Co zrobić po odmowie przyznania Białych Certyfikatów?

Odmowa wydania białych certyfikatów nie jest ostatecznym rozstrzygnięciem zamykającym drogę do przyznania świadectw. Wydanie przez Prezesa URE postanowienia o odmowie wydania białych certyfikatów nie zamyka definitywnie możliwości uzyskania świadectw, gdyż od niekorzystnej decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu ochrony konkurencji i konsumentów, które należy złożyć w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji. Co więcej nawet w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia sądu I instancji, można poddać je weryfikacji Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W praktyce oznacza to możliwość zbadania wniosku o wydanie białych certyfikatów przez trzy niezależne podmioty, w tym dwa odrębne składy sędziowskie. Niezależnie od opisanych prawnych możliwości weryfikacji decyzji Prezesa URE, zdecydowanie rekomenduję inwestorom podjęcie współpracy na możliwie wczesnym etapie z profesjonalnym podmiotem świadczącym usługi w zakresie uzyskiwania, sprzedaży i rozliczania białych certyfikatów celem uniknięcia konieczności weryfikowania niekorzystnych decyzji na drodze sądowej.